Mỗi dân tộc trên thế giới đều có một kho tàng văn hóa đặc trưng – đó là sợi dây vô hình kết nối quá khứ, hiện tại và tương lai. Với Việt Nam, di sản văn hóa chính là niềm tự hào và bản sắc riêng biệt không thể trộn lẫn
Từ những ngôi đền cổ kính cho đến những làn điệu dân ca ngọt ngào, di sản văn hóa Việt Nam là một kho tàng vô giá, phản ánh sự phong phú và đa dạng trong lịch sử và đời sống của dân tộc. Mỗi di sản đều mang một câu chuyện riêng, là minh chứng cho sự sáng tạo, khát vọng và bản lĩnh của người Việt qua bao thế hệ.
Di sản văn hóa vật thể
Gồm những công trình kiến trúc, di tích lịch sử, đền chùa, lăng tẩm, thành quách... mang giá trị văn hóa – nghệ thuật – lịch sử sâu sắc. Một số ví dụ tiêu biểu:
Quần thể di tích Cố đô Huế
Chùa Một cột
Phố cổ Hội An
Khu di tích trung tâm Hoàng thành Thăng Long
Di sản văn hóa phi vật thể
Gồm ngôn ngữ, lễ hội, tín ngưỡng, âm nhạc, múa, nghề thủ công, tri thức dân gian... Đây là phần hồn của văn hóa Việt. Một số di sản nổi bật được UNESCO công nhận:
Nhã nhạc cung đình Huế
Ca trù, Quan họ Bắc Ninh
Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương
Hát Xoan Phú Thọ
Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên
Dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh
Nghệ thuật đờn ca tài tử Nam Bộ
Thành cổ Huế
Thành cổ Huế là trung tâm hoàng thành của triều Nguyễn, mang đậm dấu ấn kiến trúc cổ và giá trị lịch sử. Với vẻ đẹp uy nghiêm và cổ kính, nơi đây đã được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới.
Chùa Một cột
Chùa Một Cột là biểu tượng văn hóa nổi tiếng của Hà Nội, được xây dựng vào thời Lý năm 1049. Với kiến trúc độc đáo – ngôi chùa nhỏ nằm trên một cột đá giữa hồ sen, chùa tượng trưng cho đóa sen vươn lên từ nước, biểu hiện cho trí tuệ và lòng từ bi trong đạo Phật.
Phố cổ Hội An
Phố cổ Hội An là di sản văn hóa thế giới nằm bên bờ sông Hoài, nổi bật với những ngôi nhà cổ kính, mái ngói rêu phong và đèn lồng rực rỡ. Nơi đây lưu giữ trọn vẹn vẻ đẹp của một thương cảng sầm uất thế kỷ XVII – XVIII và là điểm đến quyến rũ cho những ai yêu nét đẹp hoài cổ và văn hóa truyền thống.
Hoàng thành Thăng Long
Hoàng thành Thăng Long là quần thể di tích lịch sử đặc biệt tại Hà Nội, gắn liền với quá trình hình thành và phát triển của các triều đại phong kiến Việt Nam suốt hơn 1.000 năm. Với kiến trúc cổ kính và giá trị văn hóa – lịch sử to lớn, nơi đây đã được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới.
Nhã nhạc cung đình Huế
Nhã nhạc cung đình Huế là loại hình âm nhạc truyền thống được biểu diễn trong các nghi lễ của triều đình nhà Nguyễn. Với giai điệu trang nghiêm, tinh tế và mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc, nhã nhạc được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Phi vật thể đại diện của nhân loại vào năm 2003.
Dân ca quan họ
Dân ca Quan họ là loại hình nghệ thuật dân gian đặc trưng của vùng Kinh Bắc (Bắc Ninh – Bắc Giang), nổi bật với những làn điệu mượt mà, đối đáp nam nữ đầy trữ tình. Với giá trị văn hóa đặc sắc, Quan họ đã được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Phi vật thể đại diện của nhân loại năm 2009.
Hát xẩm
Hát xẩm là loại hình nghệ thuật dân gian độc đáo của người Việt, từng phổ biến nơi phố chợ, bến nước xưa. Với lời ca sâu sắc, gần gũi và mang tính thời sự, hát xẩm không chỉ là hình thức giải trí mà còn phản ánh đời sống xã hội qua giọng hát mộc mạc, đầy cảm xúc của người nghệ nhân.
Đờn ca tài tử
Đờn ca tài tử là loại hình âm nhạc truyền thống đặc trưng của miền Nam Việt Nam, kết hợp giữa âm nhạc dân gian và nhạc lễ cung đình. Với giai điệu trữ tình, sâu lắng và kỹ thuật biểu diễn ngẫu hứng, đờn ca tài tử thể hiện tinh thần phóng khoáng, tài hoa của người Nam Bộ. Năm 2013, loại hình này được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Phi vật thể đại diện của nhân loại.